Cá chết, Formosa bồi thường 500 triệu USD, các Bộ trưởng nói gì?

Các phóng viên tác nghiệp tại buổi họp báo chiều 30/6. Trong ảnh: Phóng viên Ngọc Tình (VTV1) đặt câu hỏi với Bộ trưởng Bộ TN&MT Trần Hồng Hà.

Trả lời hàng loạt câu hỏi của phóng viên các hãng thông tấn trong và ngoài nước, các Bộ trưởng, Thứ trưởng nói gì?

Bộ trưởng Mai Tiến Dũng

Bộ trưởng - Chủ nhiệm VPCP Mai Tiến Dũng: “ĐÁNH KẺ CHẠY ĐI, CHỨ KHÔNG ĐÁNH NGƯỜI CHẠY LẠI”

Việc đấu tranh để tìm ra thủ phạm gây xả thải ra môi trường vừa qua của Fomosa Hà Tĩnh là việc làm thể hiện thái độ rất cương quyết của Chính phủ Việt Nam. Quan điểm của Thủ tướng và Chính phủ Việt Nam là xử lý nghiêm, không loại trừ bất cứ một cá nhân, tổ chức nào.

Việt Nam đang xây dựng một môi trường đầu tư để tạo hình ảnh Việt Nam trong thời kỳ hội nhập và tham gia các nghị định thương mại và đang được các bạn bè quốc tế, các nhà đầu tư nước ngoài đánh giá rất cao. Đó là ổn định chính trị, cải thiện môi trường đầu tư và tạo thuận lợi cho các nhà đầu tư. Việc kinh doanh, đầu tư của các nhà đầu tư nước ngoài tại Việt Nam thành công chính là khẳng định môi trường đầu tư rất tốt cho các nhà đầu tư nước ngoài tại Việt Nam.

Fomosa Hà Tĩnh đã nhận lỗi trước Đảng, Chính phủ và nhân dân Việt Nam và đã đưa ra 5 cam kết trách nhiệm bồi thường và không tái diễn vụ việc tương tự. Ở Việt Nam chúng tôi có câu “Đánh kẻ chạy đi, chứ không ai đánh người chạy lại”. Như vậy, tôi muốn nói rằng, Chính phủ Việt Nam luôn luôn có thái độ rất rõ là xử lý nghiêm minh các trường hợp vi phạm pháp luật của Việt Nam nhưng đồng thời có chính sách hết sức khoan hồng, độ lượng, để thấy rằng các nhà đầu tư nước ngoài có vi phạm nhưng nhận lỗi trước Nhà nước và nhân dân Việt Nam thì sẽ xem xét. Nếu như các nhà đầu tư cam kết thực hiện đúng pháp luật của Việt Nam thì pháp luật Việt Nam cũng bảo đảm cho các nhà đầu tư hoạt động đúng pháp luật và có hiệu quả, nhưng đồng thời cũng quy định rõ nếu vi phạm pháp luật thì xử lý nghiêm.

Việc nhận lỗi của Tập đoàn Fomosa Hà Tĩnh cũng đã thể hiện thái độ trước việc vi phạm trên. Cho nên việc đưa vụ án ra khởi tố hay không thì đây là việc Chính phủ Việt Nam sẽ cân nhắc. Nếu như nhà tư nhận lỗi trước nhân dân Việt Nam thì cũng mong rằng nhân dân Việt Nam có thái độ độ lượng và khoan hồng, thể hiện tấm lòng cao thượng của người dân Việt Nam.

Bộ trưởng Trần Hồng Hà

Bộ trưởng Bộ TN&MT Trần Hồng Hà: “NGUỒN PHÁT THẢI LỚN NHẤT XUẤT PHÁT TỪ KHU VỰC VŨNG ÁNG”

 Việc xác định nguyên nhân đòi hỏi phải có chứng cứ khoa học chặt chẽ, bài bản. Thủ tướng đã chỉ đạo, đây là vụ ô nhiễm môi trường xảy ra trên diện rộng nghiêm trọng, phức tạp, cần xác minh cẩn trọng, khoa học, khách quan, bài bản, chính xác.

Chúng tôi đã rà soát hàng trăm cơ sở có nguồn thải ra khu vực biển miền Trung, tập trung vào 3 đối tượng như: Công ty TNHH Gang thép Hưng Nghiệp Formosa Hà Tĩnh (FHS), Nhà máy nhiệt điện Vũng Áng, các khu công nghiệp Hà Tĩnh.

Kết quả nghiên cứu đã chỉ ra nguồn thải lớn xuất phát từ khu vực Vũng Áng, tỉnh Hà Tĩnh, chứa độc tố như Phenol, Xyanua, kết hợp với Hydroxit Sắt, tạo thành một dạng phức hỗn hợp (Mixel), có tỉ trọng lớn hơn nước biển, theo dòng hải lưu di chuyển theo hướng Bắc-Nam từ Hà Tĩnh đến Thừa Thiên-Huế là nguyên nhân làm hải sản và sinh vật biển chết hàng loạt, nhất là ở tầng đáy.

Quá trình kiểm tra chúng tôi đã hồi tố, thực hiện các phương pháp kiểm toán chất thải, kiểm toán năng lượng, phát hiện ra nhiều sai sót. Qua kiểm toán năng lượng, chúng tôi đã thấy hàng loạt vấn đề quản lý thử nghiệm vận hành lỏng lẻo, thiết kế và vận hành hệ thống xử lý nước thải đầu ra không bảo đảm yêu cầu, từ đó chúng tôi xác định chỉ lò luyện cốc phát thải phenol và xyanua.

Đến bây giờ có thể nói đã có bằng chứng thuyết phục để nhà đầu tư chấp nhận nguồn thải từ lò luyện cốc Formosa. Nhà đầu tư này phải thừa nhận quá trình vận hành thử nghiệm của FHS đã dẫn đến nước thải từ Công ty xả ra biển có chứa các độc tố Phenol, Xyanua, Hydroxit Sắt vượt quá mức cho phép…

Và chúng ta khẳng định phenol và xyanua là nguyên nhân chính. Như vậy, toàn bộ báo cáo này đã phục vụ cho quá trình đấu tranh về pháp lý, đầy đủ căn cứ. Có thể nói chúng ta đã làm đầy đủ, bảo đảm tính khoa học, bảo đảm tính pháp lý. Chính vì vậy, Tập đoàn Formosa Hà Tĩnh, các nhà khoa học của Formosa Hà Tĩnh, các luật sư của Formosa Hà Tĩnh đã đều thừa nhận kết luận của chúng ta và chúng tôi thực hiện đúng sự chỉ đạo của Chính phủ là làm một cách cẩn trọng, bài bản, chính xác, có tính thuyết phục.

Bộ trưởng Trương Minh Tuấn

Bộ trưởng Bộ TT&TT Trương Minh Tuấn: ĐẢNG, NHÀ NƯỚC KHÔNG HỀ CHE GIẤU THÔNG TIN

Thực tế cho thấy, đầu tháng 4, sau khi sự cố xảy ra, báo chí trong và ngoài nước đã đưa tin rất nhiều. Báo chí Việt Nam đã thông tin nhiều chiều, tần suất dày đặc về tình trạng cá chết hàng loạt. Đảng, Nhà nước không hề có chủ trương che giấu thông tin.

Không chỉ người dân cần biết sự thật mà Đảng, Nhà nước cũng cần biết sự thật; yêu cầu tất cả các bộ, ngành, địa phương phải vào cuộc. Tuy nhiên, sau một thời gian, đối với báo chí trong nước, để tạo thuận lợi cho các cơ quan điều tra, chúng tôi đã đề nghị các cơ quan truyền thông thực hiện theo đúng Luật Báo chí, giảm liều lượng, không suy diễn, quy chụp để chờ kết luận của cơ quan điều tra.

Việc này là cần thiết để tránh những thông tin suy diễn làm ảnh hưởng, gây trở ngại đến kết quả của công tác điều tra. Với những sự việc phức tạp và nghiêm trọng như cá chết hàng loạt vừa rồi, các nhà báo không đủ khả năng để tìm ra thủ phạm, điều tra của báo chí không thể thay thế điều tra của các cơ quan bảo vệ pháp luật, các cơ quan chuyên môn và các nhà khoa học. Tuy nhiên nhìn chung, các cơ quan báo chí trong và ngoài nước đã thông tin kiph thời về sự cố này và đã có sự hỗ trợ đáng ghi nhận đối với các cơ quan điều tra để nhanh chóng xác định nguyên nhân, tìm ra thủ phạm. 

Thời gian vừa qua, dư luận trên các trang mạng xã hội có nhiều ý kiến phản ứng về sự chậm trễ công bố nguyên nhân cá chết. Tôi cho rằng sự bức xúc đó là chính đáng, dễ hiểu bởi sự cố này liên quan tới sự an lành của đất nước, đời sống của người dân, đặc biệt là đời sống của hàng vạn ngư dân các tỉnh miền Trung.

Tuy nhiên, sự phản ứng thái quá, suy diễn không dựa trên kết quả điều tra đã làm nhiễu loạn thông tin, gây bất lợi cho quá trình điều tra. Tôi cũng cần nói thẳng có một số thế lực chống phá chế độ đã lợi dụng sự cố này để công kích sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước, kích động gây mất trật tự công cộng, gây bất an trong nhân dân. Quan điểm của chúng tôi là tôn trọng sự bức xúc của người dân nhưng không chấp nhận việc lợi dụng sự bức xúc đó để kích động chống phá Đảng, chống phá Nhà nước. Tôi có thể khẳng định việc công bố nguyên nhân và thủ phạm gây ra sự cố nghiêm trọng này là kịp thời.

hứ trưởng Bộ KH&ĐT Đặng Huy Đông: Về quá trình tham gia thẩm định dự án Formosa năm 2008, thời điểm đó việc thẩm định các dự án đầu từ của nước ngoài thực hiện theo nghị định 108 hướng dẫn chi tiết thực hiện luật Đầu tư năm 2005.

Thứ trưởng Bộ KH&ĐT Đặng Huy Đông

Thứ trưởng Bộ KH&ĐT Đặng Huy Đông: CHÍNH PHỦ KHÔNG ĐÁNH ĐỔI ĐẦU TƯ NƯỚC NGOÀI BẰNG MỌI GIÁ

Thời điểm Formosa đầu tư là phân cấp cho tỉnh. Tại thời điểm đó đều phân cấp cho UBND tỉnh, bộ ngành chỉ đóng vai trò thẩm định. Chúng tôi nhận ý kiến UBND Hà Tĩnh hỏi thẩm định dự án này và có văn bản như sau:

“Phần đánh giá tác động môi trường của dự án sơ sài, chưa đề cập đến các yếu tố như phần gây tác động, đối tượng, quy mô gây tác động, biện pháp khắc phục tác động xấu, phòng ngừa rủi ro về sự cố môi trường. Đề nghị nhà đầu tư lập đánh giá tác động môi trường trình cơ quan có thẩm quyền xem xét phế duyệt”.

Chúng tôi khẳng định chính sách thu hút đầu tư của Việt Nam là nhất quán. Một sự kiện xảy ra là điều đáng tiếc và các cơ quan Chính phủ rút kinh nghiệm qua đây bài học để rà soát để đảm bảo việc thu hút FDI theo đúng các quy định pháp luật.

Chính sách thu hút đầu tư nước ngoài của VN gần nhất đưa ra một số định hướng chọn lọc dự án có giá trị gia tăng cao, sử dụng công nghệ hiện đại, thân thiện môi trường, Đây là là định hướng quan trọng.

Chúng tôi khẳng định định hướng của Chính phủ là không đánh đổi đầu tư nước noài bằng mọi giá, không đánh đổi môi trường đề thu hút đầu tư nước ngoài.

Bài & ảnh: Việt Hùng