Bộ trưởng Hồ Đức Phớc: Cần siết lại các quy định về đấu giá đất

Tăng tiền đặt cọc

Tham gia trả lời chất vấn về giải pháp thu thuế chuyển nhượng bất động sản, Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết đã chỉ đạo cơ quan thuế thu thuế bất động sản đúng với giá chuyển nhượng. Ông cho biết, qua rà soát 85.000 bộ hồ sơ chuyển nhượng bất động sản trong nửa đầu tháng 1, số thuế tăng thu được là 222 tỷ đồng. "Chúng tôi đang thanh tra những hồ sơ thuế có nghi vấn về chuyển nhượng mà kê khai thuế", Bộ trưởng Hồ Đức Phớc nói.

Nêu quan điểm về đấu giá đất, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc nhấn mạnh cần siết lại các quy định về đấu giá đất để đảm bảo đấu giá chặt chẽ hơn. Chẳng hạn, phải xác định nhà đầu tư, tăng tiền đặt cọc và gửi ở tài khoản của Hội đồng đấu giá quản lý, để nếu trường hợp doanh nghiệp bỏ cọc thì tiền này không được rút lại. Hoặc thời gian nộp tiền đặt cọc cần ngắn hơn. Cam kết thực hiện mục tiêu đấu giá cũng cần quy định chặt chẽ hơn, tránh việc đấu giá xong rồi thì nhà đầu tư "om" đất không đầu tư sử dụng, lãng phí.

Về giá khởi điểm đấu giá đất, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho rằng cần sửa đổi, nếu không việc xác định giá đất đấu giá vẫn không chính xác, không nhất quán. Theo Nghị định 44 và Thông tư 36 của Bộ Tài nguyên và Môi trường, có 5 phương pháp xác định giá đất, là so sánh, thặng dự, chiết khấu, thu nhập và số. Nhưng với dự án đầu tư mới chỉ sử dụng 3 phương pháp xác định giá là thặng dư, bảng giá đất, so sánh. "Nếu lấy giá giả định, doanh thu giả định để tính giá thì không chính xác, cần sửa. Nếu không sửa thì vẫn vi phạm, các đoàn thanh tra vào thì mỗi đoàn sẽ kết luận một kiểu", ông Hồ Đức Phớc nói.

Ngoài ra, theo Nghị định 45 đất giao xong cho nhà đầu tư, Nhà nước mới thu tiền. Điều này dẫn tới lỗ hổng là nhà đầu tư nhận đất nhưng lại không nộp lại tiền vào ngân sách, gây thất thoát. Vì thế, cần sửa đổi quy định để bịt lỗ hổng này.

Nghiên cứu sửa đổi Luật Đấu giá tài sản

Tham gia giải trình, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long cho rằng việc đấu giá tài sản là câu chuyện giao dịch, mua bán rất bình thường trong nền kinh tế thị trường. Nhiều nước có truyền thống bán đấu giá từ hàng trăm năm. Việt Nam có quy định đấu giá từ năm 1996, khi Chính phủ ban hành Nghị định về quy chế đấu giá tài sản.

"So sánh quy định Việt Nam với các nước, có một số khác biệt. Chỉ Việt Nam và Trung Quốc có luật về đấu giá tài sản, còn các nước khác theo luật dân sự chứ không có quy định riêng. Tài sản cả nước đấu giá chủ yếu là tư nhân. Còn ở Việt Nam tài sản tư nhân đấu giá ít. Giá khởi điểm do các bên thỏa thuận", Bộ trưởng Lê Thành Long nói.

Về tiền đặt trước khi tham gia đấu giá, sau chuyển thành tiền đặt cọc, trung bình các nước 5-25%. Việc chênh lệch giữa giá khởi điểm và giá thành cũng không nước nào có quy định cụ thể, bởi nguyên tắc đấu giá là dân sự và thu được càng nhiều tiền càng tốt. Bộ trưởng Lê Thành Long dẫn chứng, một cặp dưa lưới ở Nhật có thể được đấu giá lên đến một tỷ đồng (quy đổi ra tiền Việt Nam). Một bức tranh có thể được đấu giá hàng triệu USD.

Đấu giá tại Việt Nam hiện quy định bởi nhiều luật, liên quan đến nhiều cơ quan. Luật Đấu giá quy định trình tự, thủ tục. Nhưng liên quan đến tài sản nào lại liên quan luật chuyên ngành đó. Về chế tài áp dụng nếu vi phạm về đấu giá có các hình thức như xử lý dân sự, hành chính, hình sự. "Những vụ việc vừa rồi xảy ra, có thể áp dụng quy định về tình trạng nâng giá có dụng ý và tội đầu cơ", Bộ trưởng Lê Thành Long nói và cho rằng cần đồng bộ hóa các quy định về đấu giá.

Trong trường hợp đấu giá đất tại Thủ Thiêm, nếu phân tích một cách bình thường thì theo cơ chế thị trường. Nếu phát hiện dấu hiệu bất bình thường mà chứng minh được thì cần xử lý. "Qua các vụ vừa rồi, cần rà soát vấn đề về trình tự, thủ tục đấu giá đảm bảo chặt chẽ hơn; rà soát khung liên quan tiền đặt cọc, phí... liên quan đấu giá về đất đai", Bộ trưởng Lê Thành Long nói.

Phát biểu tại phiên chất vấn, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng, để khắc phục những hạn chế hiện nay, quản lý, sử dụng hiệu quả nguồn tài nguyên đất đai, phải hoàn thiện chính sách điều tiết nguồn thu từ đất, quy định thu hồi đất, giải phóng mặt bằng, kế hoạch sử dụng đất 5 năm cấp tỉnh, công khai thông tin quy hoạch sử dụng đất, tăng cường kỷ luật kỷ cương trong quản lý Nhà nước về đất đai.

Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị Bộ Tài nguyên và Môi trường kiểm tra, giám sát xử lý nghiêm tình trạng lãng phí đất đai, được giao cho thuê nhưng chậm sử dụng, hành vi làm ô nhiễm đất, hoàn thiện cơ sở dữ liệu đất đai... Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng phải rà soát, nghiên cứu sửa đổi Luật Đấu giá tài sản và văn bản pháp luật liên quan, trong đó có quy định về đấu giá đất, không để lợi dụng đấu giá để trục lợi, quy định chặt chẽ điều kiện tham gia đấu giá, việc xác định giá khởi điểm, thời điểm nộp tiền trúng đấu giá, xử lý khi đấu giá có dấu hiệu bất thường.

"Sửa đổi, bổ sung quy định có liên quan phù hợp pháp luật về đất đai để bảo đảm thống nhất quan hệ về đất đai, tài sản gắn liền với đất, quy định về hợp đồng, đặt cọc khi mua bán chuyển nhượng, hứa mua hứa bán. Cần tăng cường thanh kiểm tra kiểm tra xử nghiêm vi phạm, không hình sự hóa các quan hệ dân sự và quan hệ hành chính", Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh.