Bình Định: Thí điểm ứng phó BĐKH bằng mô hình khung quản lý và dự báo hạn hán

   

   

   

  Theo Viện Khoa học Khí tượng thủy văn và Biến đổi khí hậu (KTTV &BĐKH), ở nước ta, các đợt hạn hán ngày càng xuất hiện nhiều hơn tại nhiều địa phương trên khắp cả nước, đặc biệt là ở khu vực Nam Trung Bộ và Tây Nguyên, đã khiến cho hàng chục triệu người thiếu nước sinh hoạt, hàng trăm nghìn héc ta (ha) cây ăn quả và cây công nghiệp bị khô hạn, gây thiệt hại về kinh tế rất lớn. Tính riêng năm 2013, do tác động của hạn hán, khu vực Nam Trung Bộ đã có đến 17.277 ha cây trồng bị thiếu nước và xâm nhập mặn, trong đó có 15.627 ha lúa, 300 ha cà phê, và 1.350 ha cây trồng khác, đã có 50 ha lúa bị mất trắng. Khu vực Tây Nguyên có 51.403 ha cây trồng cũng lâm cảnh tương tự, trong đó có 14.624 ha lúa, 34.396 ha cà phê và 2.291 ha cây trồng khác.

   

  Bên cạnh đó, do lượng mưa trong khu vực đạt thấp nên dòng chảy tại khu vực này sụt giảm mạnh dẫn đến tình trạng hạn hán kéo dài, xâm nhập mặn lấn sâu vào đất liền, ảnh hưởng nặng nề đến sản xuất nông nghiệp và nguồn nước sinh hoạt của người dân ven biển.

   

  Ông Nguyễn Đăng Mậu, Viện Khoa học KTTV&BĐKH cho biết: Đối với ven biển Trung Bộ, trong mùa khô 2014 - 2015, nguồn nước ở các hệ thống sông cũng có khả năng bị thiếu hụt so với trung bình nhiều năm cùng thời kỳ. Vì vậy, các cơ quan chức năng phải có biện pháp chủ động đối phó với hạn hán, có sự điều chỉnh phù hợp về sử dụng điện, cơ cấu mùa vụ và cây trồng.

   

   

  Theo đánh giá của cơ quan chức năng, tại tỉnh Bình Định, suốt từ tháng 2 đến tháng 9/2014, lượng mưa rất thấp làm cho hàng ngàn hecta cây trồng bị thiệt hại nặng. Diễn biến thời tiết ngày càng phức tạp gây rất nhiều khó khăn cho công tác dự báo và chỉ đạo sản xuất của ngành nông nghiệp.

   

  Trước thực tế trên, việc xây dựng khung quản lý và dự báo hạn hán cho vùng Duyên hải Nam Trung Bộ và Tây Nguyên được Tổng cục Thủy lợi xem là nhiệm vụ cấp bách, Bình Định là địa phương đầu tiên được chọn để làm điểm xây dựng khung quản lý và dự báo hạn hán.

   

  Ông Nguyễn Ngọc Khanh, Phó Vụ trưởng Vụ Quản lý nguồn nước thuộc Tổng cục Thủy lợi cho biết: Trước đây, chúng ta chỉ quản lý hạn theo kiểu sau khi sự cố đã xảy ra rồi mới đề ra giải pháp khắc phục. Bây giờ, chúng ta tiến tới việc dự báo hạn hán như dự báo mưa bão để có giải pháp giám sát và cách ứng phó hợp lý, hiệu quả hơn. Từ đó, giúp nông dân chủ động trong sản xuất, giảm thiểu mức độ thiệt hại do thiên tai, hạn hán gây ra. Công nghệ mới của khung quản lý và dự báo hạn hán được áp dụng thí điểm là một  phần mềm chuẩn, tích hợp những thông số thực tế, tính toán và đưa ra dự báo mức độ hạn hán sẽ xảy ra cho từng địa phương. Hệ thống này sẽ hỗ trợ cho các địa phương đề ra những quyết sách chính xác để phục vụ công tác chống hạn đạt hiệu quả cao nhất.

   

  Tuy nhiên, để có được hệ thống dự báo hạn hán, địa phương phải cung cấp những thông số về giáng thủy, độ bốc thoát hơi, độ ẩm đất, dòng chảy và cung cấp các chỉ số về khí tượng, thủy văn, tính toán thủy lực, nhu cầu về nước tưới, xâm nhập mặn...

   

  Ngoài ra, đơn vị nghiên cứu cũng cần những thông tin về tài nguyên nước mặt, nước ngầm tại địa phương và những thông tin liên quan đến hiện trạng xâm nhập mặn cùng hiện trạng và quy hoạch các công trình thủy lợi cấp nước sản xuất nông nghiệp thì hệ thống dự báo mới đạt được mức chính xác cần thiết.

   

  Đây là mô hình thí điểm xây dựng hệ thống quản lý và dự báo hạn hán đầu tiên. Kết quả của mô hình thí điểm này sẽ là cơ sở để nghiên cứu và tính toán việc nhân rộng tại các tỉnh khu vực Nam Trung Bộ và Tây Nguyên, nhằm giúp các địa phương giảm được chi phí và thiệt hại trong sản xuất nông nghiệp do hạn hán gây ra.