3 năm thực hiện Chiến lược quốc gia về ĐDSH: 8 khu Ramsar được quốc tế công nhận

Nhiều kết quả nổi bật

Theo báo cáo của Cục Bảo tồn đa dạng sinh học (Tổng cục Môi trường) cho biết, sau 3 năm triển khai thực hiện Chiến lược, công tác bảo tồn ĐDSH bước đầu đã đạt được những kết quả quan trọng. Tính đến tháng 10/2016, có 43/63 tỉnh, thành phố đã hoàn thành xây dựng Kế hoạch hành động ĐDSH và 13/63 tỉnh đã phê duyệt quy hoạch bảo tồn ĐDSH; 166/176 khu rừng đặc dụng được thiết lập với diện tích 2.106.051 ha, chiếm 6,36% diện tích lãnh thổ. Tỷ lệ che phủ rừng đạt 40,84% (tính đến 31/12/2015); 10/16 khu bảo tồn biển được thành lập, với diện tích là 111.211 ha, chiếm 0,11% diện tích vùng biển trên cả nước (tính đến tháng 6/2016), trong đó có 6 khu bảo tồn biển đã chính thức đi vào hoạt động.

Đặc biệt, có 8 khu Ramsar, 9 khu dự trữ sinh quyển thế giới, 2 khu di sản thiên nhiên thế giới và 5 Vườn di sản ASEAN đã được quốc tế công nhận (tính đến tháng 6/2016).

Nhiều khu bảo tồn thiên nhiên đã được thành lập mới tại Việt Nam

Bên cạnh đó, theo mục tiêu của Chiến lược, việc ban hành, hoàn thiện cơ chế chính sách đã được triển khai rộng khắp từ Trung ương tới các địa phương. Hiện đã có 7 Nghị định và 1 Chỉ thị của Chính phủ; 11 Quyết định của Thủ tướng Chính phủ; 11 Thông tư được ban hành. Ngoài ra, còn có 2/7 chương trình đề án ưu tiên đã được các Bộ chủ trì xây dựng và triển khai thực hiện.

Để tăng cường công tác bảo tồn loài và nguồn gen, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 160/2013/NĐ-CP về tiêu chí xác định loài và chế độ quản lý loài thuộc Danh mục các loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ, trong đó có 17 loài thực vật, 83 loài động vật, 15 giống cây trồng và 6 giống vật nuôi được ưu tiên bảo vệ; Quyết định số 1671/2015/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình bảo tồn và sử dụng bền vững nguồn gen đến năm 2025, định hướng đến năm 2030; Quyết định số 1141/QĐ-TTg phê duyệt Đề án tăng cường năng lực về quản lý tiếp cận nguồn gen và chia sẻ công bằng, hợp lý lợi ích phát sinh từ việc sử dụng nguồn gen giai đoạn 2016 - 2025.

Tập trung tháo gỡ nhiều khó khăn

Bên cạnh các kết quả đạt được, Tiến sĩ Phạm Anh Cường, Cục trưởng Cục Bảo tồn đa dạng sinh học cho rằng, việc thực hiện Chiến lược trong thời gian qua đã bộc lộ một số bất cập. Cụ thể như: công tác phân công và phân cấp quản lý nhà nước về ĐDSH còn chưa rõ ràng; tổ chức bộ máy quản lý nhà nước (QLNN) về ĐDSH còn phân tán và thiếu đồng bộ; sự phối hợp giữa các Bộ/ngành ở cấp Trung ương và địa phương trong công tác bảo tồn ĐDSH chưa được chặt chẽ; các quy định của pháp luật về bảo tồn ĐDSH chưa được triển khai một cách đầy đủ; công tác thực thi pháp luật bị hạn chế do thiếu nguồn lực; các chế tài xử phạt vi phạm hành chính chưa được thực thi nghiêm minh, thiếu các quy định để triển khai các hoạt động tố tụng hình sự.

Để tăng cường công tác bảo tồn, sử dụng bền vững ĐDSH và thực hiện thành công các mục tiêu, nhiệm vụ, chương trình đề án ưu tiên của Chiến lược, trong thời gian tới (2017 - 2020), Tiến sĩ Phạm Anh Cường cho rằng, trước hết cần củng cố về thể chế, hệ thống quản lý nhà nước về ĐDSH nhằm quản lý một cách thống nhất, hiệu quả và toàn diện. Ở cấp Trung ương, cần làm rõ vai trò, kiện toàn chức năng, nhiệm vụ của Bộ TN&MT với tư cách là cơ quan đầu mối để đảm bảo thực hiện chức năng tổng thể về bảo tồn và phát triển ĐDSH trên toàn quốc theo Luật ĐDSH đã quy định.

Đồng thời, làm rõ vai trò, chức năng, nhiệm vụ các Bộ, ngành khác với tư cách là các cơ quan quản lý chuyên ngành trong công tác QLNN về ĐDSH. Xác định cơ chế chủ trì và phối hợp giữa các Bộ, ngành quản lý trong việc xây dựng và ban hành chính sách để tránh trùng lặp, chồng chéo giữa các chính sách (ban hành theo các luật khác nhau) về cùng một đối tượng, nội dung ĐDSH (khu bảo tồn, loài, nguồn gen).

Nhiều cán bộ thực thi lâm luật đã được đào tạo

Ở cấp địa phương, cần tăng cường bộ máy QLNN ở cấp tỉnh, đẩy mạnh việc thành lập đơn vị chuyên trách về bảo tồn ĐDSH tại địa phương (trong Chi cục Bảo vệ môi trường), bổ sung 1 biên chế có chuyên môn, nghiệp vụ về bảo tồn ĐDSH trước mắt là tại các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có các Vườn quốc gia, khu bảo tồn trên địa bàn quản lý.

Bên cạnh đó, tiếp tục hoàn thiện và rà soát, sửa đổi các luật liên quan tới ĐDSH theo hướng các quy định về ĐDSH trong các Luật Bảo vệ và phát triển rừng, Thủy sản phải phù hợp và thống nhất với các quy định của Luật ĐDSH; trong trường hợp một số quy định của Luật ĐDSH còn bất cập thì sửa đổi, bổ sung cho phù hợp và thống nhất.

Cùng với đó, theo nhiều chuyên gia cần tiếp tục tăng cường hiệu quả thực thi pháp luật ĐDSH. Trong đó tiếp tục tăng cường và hoàn thiện cơ chế phối hợp giữa các lực lượng, đặc biệt là Công an, Hải quan, Kiểm lâm, Cảnh sát biển, Bộ đội biên phòng, An ninh hàng không, Cơ quan quản lý CITES Việt Nam, Interpol… để trao đổi, chia sẻ, phối hợp xử lý thông tin về các đối tượng và tương trợ tư pháp về điều tra hình sự đối với các tội phạm buôn bán, vận chuyển trái phép động, thực vật hoang dã và sản phẩm của động, thực vật hoang dã.

Mặt khác, tăng cường đào tạo cán bộ nòng cốt cho công tác bảo tồn ĐDSH từ Trung ương đến địa phương; bố trí kinh phí ổn định, thường xuyên cho hoạt động quản lý ĐDSH ở cấp Trung ương và địa phương; xây dựng chính sách đầu tư và tài chính dài hạn của Nhà nước cho bảo tồn và phát triển bền vững ĐDSH của Việt Nam giai đoạn 2015 - 2020 hoặc 2015 – 2025.

Thái Bình